تعیین شدت فرسایش با استفاده از مدل¬های Fargas و BLM مورد: حوضه‌ی آبخیز بندره مهدی نوجوان ، دکتر علی‌اصغر محمدی ، دکتر وحید غلامی

جغرافیا و توسعه شماره 29  زمستان 1391 وصول مقاله :  29/4/1390  تأیید نهایی :  27/4/1391                                                                                        صفحات : 130- 119     تعیین شدت فرسایش با استفاده از مدل­های Fargas و BLM مورد: حوضه‌ی آبخیز بندره   مهدی نوجوان [1]، دکتر علی‌اصغر محمدی [2]، دکتر وحید غلامی[3]     چکیده شناخت مناطق مختلف یک حوضه آبخیز (به عنوان یک واحد طبیعی برنامه‌ریزی) از نظر وقوع فرسایش و شدت آن همواره یکی از مهمترین اهداف کارشناسان منابع طبیعی بوده است. برای رسیدن به این هدف مدل­هایی به صورت تجربی ارائه شده­اند که هرکدام دارای نقاط قوت و ضعفی می‌باشند. از جمله مدل‌هایی که در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته­اند مدل‌های Fargas و BLM می‌باشند که در حوضه‌ی آبخیز بندره با سطحی معادل40/28 کیلومتر مربع واقع در استان آذربایجان غربی اجرا شده است. مدل Fargas تنها دو عامل فرسایش‌پذیری نوع سنگ و تراکم زهکشی را در هر واحد سنگی در نظر می‌گیرد در حالی‌که مدل BLM شامل هفت عامل فرسایش سطحی، لاشبرگ سطحی، پوشش سنگی سطح زمین، آثار تخریب در سطح زمین، فرسایش شیاری سطحی، آثار رسوبگذاری حاصل از جریان و توسعه‌ی فرسایش خندقی می‌باشد که برگرفته از تیپ‌های فرسایشی می‌باشد. هدف از تحقیق حاضر بررسی هریک از مدل‌های فوق در منطقه‌ی مورد مطالعه می‌باشد. نتایج حاصل از دو روش نشان داد دو کلاس فرسایش کم و متوسط در سطح حوضه وجود دارد، بطوری‌که در روش Fargas و همکاران 72/9% از سطح حوضه دارای شدت فرسایش کم و 27/90% از حوضه دارای شدت فرسایش متوسط می‌باشد و در روش BLM 63/50% از سطح حوضه‌ی دارای شدت فرسایش کم و 36/49% از سطح حوضه‌ی دارای شدت فرسایش متوسط می‌باشد. همچنین نتایج نشان داد در حدود 206/19% از سطح اراضی با شدت فرسایش کم و 64/54 از سطح اراضی با شدت فرسایش متوسط بوده، بنابراین 85/73% از سطح حوضه مورد مطالعه در روش Fargas و BLM دارای توافق با یکدیگر از نظر شدت فرسایش می‌باشند. [1]-دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران                                                                                 [email protected] [2]-دکتر آبخیزداری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران ( نویسنده مسؤول )                                                                [email protected] [3]-استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان، گروه مرتع و آبخیزداری